| Local name: | Kurdî / کوردی / Кöрди |
| Language family: | Indo-European > Indo-Iranian > Iranian > Western Iranian > Northwestern Iranian |
| Native speakers: | ~16 million [northern + central + southern] (Ethnologue.com, 1980/2004/2000) |
| Script: | A modified version of the Latin alphabet (esp. in Turkey and Syria), a modified version of the Arabic scipt (esp. in Iraq and Iran), a Cyrillic alphabet (in former Soviet Union) |
| Official in: | Iraq |
| Spoken mostly in: | Turkey, Iran, Iraq, Syria, Lebanon, Armenia, Georgia and by immigrant groups in several European countries and the US |
“Kurdish” is a macro-language that can be divided into three dialect or sub-language groups: Northern, with e.g. Kurmancî and Badînanî; Central, with e.g. Soranî and Mukrî; and Southern, with e.g. Feylî, Lekî and Kirmaşahî.
Kurdish has, because of the political situation, neither been official nor taught in schools in most of the language area. The lack of official standardization has led to a very wide spectre of dialects, even within the dialect groups. In later times, however, the Soranî dialect (native to Silêmanî, IQ) has been recognized as the official variety of Kurdish in Iraq, whereas the Kurmancî dialect of Diyarbakır, TR, has developed into the major literary language of the northern group.
Badînanî (Northern Kurdish): “Bayê bakûr û roj”
Speaker: Dlovan Age at recording: 34 (2006) Geographical reference: Duhok, IQ (Google Map) Transliteration scheme: Kurdish Latin alphabet “Bedirxan”
بایێ باکوور و ڕۆژێ شه‌ر دکرن کو کی ژوان بهێزتره.
وێگاڤێدا زه‌ڵامه‌ک هات و کورکه‌کێ گه‌رم ل به‌ر بوو.
وان تفاقکر کو ئه‌وێ بشێت زیتر وه‌ل زه‌ڵامی بکه‌ت کو کورکێخۆ بێخیت ئه‌و بهێزتره.
بایێ باکوور ب هه‌می شیانێتخو پوفکرێ. به‌لێ زه‌ڵامی پتر کورکێ خۆ ل خۆشداند، هه‌تا کو بایێ باکوور پاشکه‌شه‌کر.
وێگاڤێ ڕۆژێ گه‌رم ڕه‌وشاند هه‌تا وه‌ل زه‌ڵامی کری کورکێخۆ بێخیت.
بایێ باکوور ژی زانی کوڕۆژ بهيزتره ژوان هه‌ردووکا.
Bayê bakûr û rojê şer dikirin ku kî ji wan bihêztir e.
Wêgavêda zelamek hat û kurkekê germ li ber bû.
Wan tifaqkir ku ewê bişêt zîtir wel zelamî biket ku kurkê xo bêxît ew bihêztir e.
Bayê bakûr bi hemî şiyanêt xo pufkirê belê zelamî pitir kurkê xo li xo şidand, hetaku bayê bakûr paşkeşekir.
Wêgavê rojê germ rewşand heta wel zelamî kirî kurkê xo bêxît.
Bayê bakûr jî zanî ku roj bihêztir e ji wan herdûka.
Kurmancî (Northern Kurdish): “Bayê bakûr û roj”
Speaker: Servet Robîn Age at recording: 25 (2013) Geographical reference: Batman, TR (Google Map)
Bayê bakûr û rojê şer dikirin ka kî ji wan bihêztir e.
Wê gavê zilamek hat ku kurkekî germ lê bû.
Wan li hev kir ku kî ji wan zûtir kurkê zilêm jê bike ew bihêztir e.
Bayê bakûr bi hemû qeweta xwe pif kiriyê, lê zilêm kurkê xwe pirrtir li xwe jidand.
Heta ku bayê bakûr xwe bi paş ve kişand.
Peyre rojê germa xwe bi ser mêrik ve şand.
Heta ku mêrik kurkê xwe ji xwe kir.
Êdî hingî bayê bakûr jî qebûl kir ku ji wan herduyan roj bihêztir e.
Soranî (Central Kurdish): “Bay bakûr û xor”
Speaker: Perî Age at recording: 40 (2011) Geographical reference: Germiyan region, IQ (Google Map) Transliteration scheme: Kurdish Latin alphabet “Bedirxan”, with the addition of ł and ŕ for ڵ and ڕ respectively
بای باکوور و خۆر له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كامییان له‌وی دیكه به‌هێزتره شه‌ڕیان ده‌كرد.
له‌وكاته‌دا پیاوێک که پاڵتۆیه‌کی گه‌رمی له‌به‌ردابوو هات.
ئه‌وان له‌سه‌ر ئه‌وه ڕێکه‌وتن هه‌ر کامییان توانییان وابه پیاوه‌که بکات پاڵتۆکه‌ی دابکه‌نێت به‌هێزتره.
بای باکوور به‌هه‌موو هێزی خۆیه‌وه فووی کرد به‌ڵام پیاوه‌که پاڵتوکه‌ی توندتر به‌خۆیه‌وه نووساند هه‌تا بای باکوور وازی هێنا.
له‌وکاته‌دا خۆر تیشکی گه‌رمی خۆی دره‌وشایه‌وه هه‌تا وای له پیاوه‌که کرد پاڵتۆکه‌ی دابکه‌نێت
ئیدی بای باکوور زانی که خۆر له‌و به‌هێزتره.
Bay bakûr û xor leser ewey kamiyan lewî dîke behêztir e şeŕiyan dekird.
Lewkateda piyawêk ke pałtoyekî germî leberdabû hat.
Ewan leser ewe ŕêkewtin her kamiyan tiwaniyan wabe piyaweke bikat pałtokey dabikenêt behêztir e.
Bay bakûr behemû hêzî xoyewe fûy kird bełam piyaweke pałtokey tundtir bexoyewe nûsand heta bay bakûr wazî hêna.
Lewkateda xor tîşkî germî xoy direwşayewe heta way le piyaweke kird pałtokey dabikenêt îdî bay bakûr zanî ke xor lew behêztir e.